|
Ülkenin Nüfusu: 85.664.944 (2024)
Ülkenin Nüfus Yoğunluğu: 111 kişi/km² (2024)
En Fazla Nüfuslu Şehir: İstanbul (15.701.602 / 2024)
En Az Nüfuslu Şehri: Bayburt (83.676 / 2024)
Ülkenin Yüzölçümü: 783.562 km²
Ülkenin Sınırları:
Yunanistan Sınırı (212 km)
Bulgaristan Sınırı (259 km)
Gürcistan Sınırı (276 km)
Ermenistan Sınırı (328 km)
İran Sınırı (560 km)
Irak Sınırı (378 km)
Suriye Sınırı (1516 km)
İllerin Plaka Kodları:
|
Plaka Kodu | Şehir | Plaka Kodu | Şehir
|
|
01 | Adana | 42 | Konya
|
|
02 | Adıyaman | 43 | Kütahya
|
|
03 | Afyonkarahisar | 44 | Malatya
|
|
04 | Ağrı | 45 | Manisa
|
|
05 | Amasya | 46 | Kahramanmaraş
|
|
06 | Ankara | 47 | Mardin
|
|
07 | Antalya | 48 | Muğla
|
|
08 | Artvin | 49 | Muş
|
|
09 | Aydın | 50 | Nevşehir
|
|
10 | Balıkesir | 51 | Niğde
|
|
11 | Bilecik | 52 | Ordu
|
|
12 | Bingöl | 53 | Rize
|
|
13 | Bitlis | 54 | Sakarya
|
|
14 | Bolu | 55 | Samsun
|
|
15 | Burdur | 56 | Siirt
|
|
16 | Bursa | 57 | Sinop
|
|
17 | Çanakkale | 58 | Sivas
|
|
18 | Çankırı | 59 | Tekirdağ
|
|
19 | Çorum | 60 | Tokat
|
|
20 | Denizli | 61 | Trabzon
|
|
21 | Diyarbakır | 62 | Tunceli
|
|
22 | Edirne | 63 | Şanlıurfa
|
|
23 | Elazığ | 64 | Uşak
|
|
24 | Erzincan | 65 | Van
|
|
25 | Erzurum | 66 | Yozgat
|
|
26 | Eskişehir | 67 | Zonguldak
|
|
27 | Gaziantep | 68 | Aksaray
|
|
28 | Giresun | 69 | Bayburt
|
|
29 | Gümüşhane | 70 | Karaman
|
|
30 | Hakkari | 71 | Kırıkkale
|
|
31 | Hatay | 72 | Batman
|
|
32 | Isparta | 73 | Şırnak
|
|
33 | Mersin | 74 | Bartın
|
|
34 | İstanbul | 75 | Ardahan
|
|
35 | İzmir | 76 | Iğdır
|
|
36 | Kars | 77 | Yalova
|
|
37 | Kastamonu | 78 | Karabük
|
|
38 | Kayseri | 79 | Kilis
|
|
39 | Kırklareli | 80 | Osmaniye
|
|
40 | Kırşehir | 81 | Düzce
|
|
41 | Kocaeli | |
|
Ülkenin İl / Eyalet Sayısı:
81
İller/Eyaletler:
Adana, Adıyaman, Afyon, Ağrı, Amasya, Ankara, Antalya, Artvin, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bingöl, Bitlis, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Diyarbakır, Edirne, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Eskişehir, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kars, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Konya, Kütahya, Malatya, Manisa, Kahramanmaraş, Mardin, Muğla, Muş, Nevşehir, Niğde, Ordu, Rize, Sakarya, Samsun, Siirt, Sinop, Sivas, Tekirdağ, Tokat, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Uşak, Van, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Bayburt, Karaman, Kırıkkale, Batman, Şırnak, Bartın, Ardahan, Iğdır, Yalova, Karabük, Kilis, Osmaniye, Düzce.
Ülkenin Gelmiş Geçmiş Devlet Başkanları:
Mustafa Kemal ATATÜRK (29 Ekim 1923 / 10 Kasım 1938)
İsmet İNÖNÜ (11 Kasım 1938 / 22 Mayıs 1950)
Celal BAYAR (22 Mayıs 1950 / 27 Mayıs 1960)
Cemal GÜRSEL (26 Ekim 1961 / 28 Mart 1966)
Cevdet SUNAY (28 Mart 1966 / 28 Mart 1973)
Fahri KORUTÜRK (6 Nisan 1973 / 6 Nisan 1980)
Kenan EVREN (9 Kasım 1982 / 9 Kasım 1989)
Turgut ÖZAL (9 Kasım 1989 / 17 Nisan 1993)
Süleyman Demirel (16 Mayıs 1993 / 16 Mayıs 2000)
Ahmet Necdet SEZER (16 Mayıs 2000 / 28 Ağustos 2007)
Abdullah GÜL (28 Ağustos 2007 / 28 Ağustos 2014)
Recep Tayyip ERDOĞAN (28 Ağustos 2014 / Görevde)
ÜLKENİN TARİHİ
Anadolu'daki ilk uygarlık izlerine Orta, Doğu ve Güneydoğu Anadolu'daki arkeolojik bulgularda rastlanılmış ve bunun yanı sıra Anadolu topraklarında yaşamış bazı eski toplulukların kökenleri hakkında bilgilerin tam olarak bilinmemesine karşın, Hatti, Akad, Asur, Luvi ve Hitit uygarlıklarının kalıntıları, o dönem topluluklarının günlük yaşamları ve ticaret hayatları ile ilgili pek çok örnekler sunmaktadır. Hititlerin yıkılışından sonra Anadolu'nun Batı bölümünde İyonyalılar, Lidyalılar ve Frigyalılar gibi medeniyetler sahneye çıkmıştır. Daha sonra Persler Lidyalıları yıkarak Anadolu tarih sahnesine çıkmış ve o dönemde de Anadolu'da liman şehirleri gelişmiş ve zenginleşmiştir. Daha sonra Makedonya kralı Büyük İskender, Ahameniş hükümdarı III. Darius'a karşı kazandığı zaferlerle Anadolu ve İran'ın kontrolünü ele geçirmiş ve ölümünden sonra da kazanılmış olan topraklar ayakta kalmayı başaran Galya, Pergamon, Pontus ve Mısır'daki güçlü hükümdarlar arasında bölüşüldü. Büyük İskender'in payından en fazla dilimi alan Selevkos İmparatorluğu, Romalıların iştahını kabartmış ve Romalılar bölgeyi parça parça olarak ele geçirmişler. Romalılar yerel yönetimlere büyük yetkiler tanımışlar ve askerî güç sağlayarak da bölgeyi güçlendirmişlerdir. Antik Çağ'ın en güçlü imparatorluklarından biri olan Roma İmparatorluğu, giderek gücünü kaybetmiş ve 395 yılında Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Başkenti Roma olan Batı Roma İmparatorluğu ise 476 yılında yıkılmış ve I. Konstantin tarafından Konstantinopolis'te yani günümüzdeki adıyla İstanbul'da kurulan Doğu Roma yani Bizans İmparatorluğu ise, Osmanlıların İstanbul'u fethettiği 1453 yılına kadar varlığını sürdürmüştür.
1071 yılında Selçukluların Bizans İmparatorluğu'nu mağlup etmesinden sonra Anadolu'ya Türk akınları başlamış ve 1077 yılında Anadolu'da, başkenti İznik olan Anadolu Selçuklu Devleti kurulmuştur. Birinci Haçlı Seferi sırasında İznik şehri Bizans'ın eline geçmiş, Sultan I. Kılıçarslan da 1097 yılında başkenti İznik'ten Konya'ya taşımış ve bu tarihten itibaren Konya, Anadolu Selçuklu Devleti'nin başkenti olmuştur. Türklerin Anadolu'ya girmesinden sonra Haçlılar, Bizanslılar ve Moğollar, bu toprakları ele geçirmek için yoğun bir mücadele etmişler ve bunun üzerine Anadolu'ya Haçlı Seferleri düzenlenmiş, çeşitli Moğol istilaları gerçekleşmiş, Ardından da Bizans ile Türkler arasında savaşlar yapılmıştır. 1243 yılında Anadolu Selçuklu Devleti ile Moğollar arasında gerçekleşen Kösedağ savaşı sonucunda Anadolu, Moğol hakimiyetine girmiş ve Anadolu Selçuklu Devleti zayıflayıp yerini Türk beyliklerine bırakmıştır. Bu beylikler arasında, Söğüt ve Bilecik çevresinde kurulmuş olan Osmanoğulları Beyliği, 13. yüzyılın sonlarına doğru bağımsızlığını ilan etmiştir. 1453 yılında Osmanlı Devleti padişahı II. Mehmed yani Fatih Sultan Mehmet komutasındaki Osmanlı birlikleri İstanbul'u fethetti ve 1058 yıllık Bizans İmparatorluğu, hem Anadolu hem de tarih sahnesinden silinmiş oldu. 1453 yılından sonra uzun yıllar boyunca birçok başarılara imza atan Osmanlı İmparatorluğu, ülkenin sınırlarını Kuzey Afrika'dan Orta Avrupa'ya kadar genişletmiş, 1683 yılında en geniş sınırlarına ulaşmış, 19. yüzyılda da duraklama sürecine girmiştir. Daha sonra da Almanya ve Avusturya-Macaristan İmparatorluğu'nun yanında I. Dünya Savaşı'na katılmış olan Osmanlı İmparatorluğu Savaştan yenilgiyle ayrıldıktan sonra devletin elinde sadece Anadolu toprakları kalmıştı.
1919 yılında Mustafa Kemal Atatürk'ün komutasında başlayan Kurtuluş Savaşı, 1922'de Türklerin zaferiyle sonuçlandı. Daha sonra 1 Kasım 1922 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından saltanat kaldırıldı ve 29 Ekim 1923 yılında ise cumhuriyet ilan edilerek yeni Türk devleti olan Türkiye Cumhuriyeti kuruldu. Türkiye Cumhuriyeti, Anadolu topraklarındaki varlığını, Mustafa Kemal Atatürk'ün ilkeleri doğrultusunda modern bir ülke olarak ilelebet sürdürecektir.
ÜLKENİN COĞRAFYASI
Türkiye, Avrupa ve Asya'da toprakları bulunan ve Asya ile Avrupa arasında köprü vazifesi gören üç tarafı denizlerle çevrili bir yarımadadır. Türkiye, 36° – 42° Kuzey enlemleri ve 26° – 45° Doğu boylamları arasında yer alır. Ülkenin doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık bir zaman farkı vardır. Genişliği 1.660 kilometredir. Göller ve adalar dahil kapladığı gerçek alan 814.578 km², izdüşüm alanı ise 783.562 km²'dir. Türkiye'ye ait bu iki yüzölçüm değeri arasındaki farkın büyüklüğü, arazinin dağlık ve engebeli olmasından kaynaklanmaktadır. Türkiye'nin Avrupa kısmı yani Trakya, ülkenin %3'ünü, nüfusunun ise %10'unu oluşturmaktadır. Türkiye yedi coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Bunlar; Marmara Bölgesi, Ege Bölgesi, Akdeniz Bölgesi, İç Anadolu Bölgesi, Karadeniz Bölgesi, Doğu Anadolu Bölgesi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'dir. Türkiye'nin kara sınırlarının uzunluğu 2.753 kilometre, adalar dahil sahil uzunluğu 8.333 kilometredir. Kara parçalarının toplam alanı 783.356 km², su alanlarının toplam alanı ise 9.820 km²'dir. Türkiye; kuzeybatıda Bulgaristan, batıda Yunanistan, kuzeydoğuda Gürcistan, doğuda Ermenistan, İran, güneydoğuda ise Irak ve Suriye ile komşudur. Güneyinde Kıbrıs Adası ve Akdeniz, batısında Ege Denizi ve kuzeyinde Karadeniz bulunmaktadır. Marmara Denizi ise İstanbul Boğazı ve Çanakkale Boğazı ile birlikte Anadolu'yu Trakya'dan, yani Asya'yı Avrupa'dan ayırır. Türkiye, Avrupa ve Asya kıtalarının kavşak noktasında yer alması nedeniyle önemli bir jeostratejik güce sahiptir.
Ülkenin büyük bölümü yükseltisi 1.000 metreyi aşan yüksek alanlardan oluşur. Türkiye'nin ortalama yüksekliği 1141 metredir. Yaklaşık 1/3'i orta yükseklikteki ovalar, yaylalar ve dağlar, %10'u da alçak alanlardan ibarettir. En yüksek ve dağlık alanlar doğu kesiminde yer alır. Kuzey kesimini Kuzey Anadolu Dağları, güney, doğu ve güneydoğu kesimlerini de Toroslar kaplar. Ülkenin en yüksek noktası, Ağrı Dağı'dır (5.137 m). Başlıca geniş düzlükleri de Çukurova, Konya Ovası ve Harran ovalarıdır. Kaynağı ve denize döküldüğü yer ülke sınırları içinde olan en uzun akarsu, 1.355 kilometre uzunluğundaki Kızılırmak'tır. En büyük doğal göl, 3.713 km² alan kaplayan Van Gölü'dür. 817 km²'lik alana yayılan Atatürk Baraj Gölü ise ülkenin en büyük yapay gölüdür. Türkiye'nin en büyük adası ise Gökçeada'dır. (279 km²)
Türkiye'de başlıca görülen iklim tipleri şöyledir; Karasal iklim, Akdeniz iklimi ve Karadeniz iklimidir. Karasal iklimde yazlar sıcak ve kurak geçerken, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. Türkiye'nin büyük bölümü karasal iklim tipi görülmektedir. Akdeniz ikliminde de yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ıve yağışlı geçer. Akdeniz Bölgesi, Ege Bölgesi ve Marmara'nın bir bölümü Akdeniz iklim tipi görülmektedir. Karadeniz ikliminde ise çoğu mevsim ılıman ve yağışlı geçer. Karadeniz Bölgesi'nin tamamı bu iklime hakimdir.
Türkiye arazisinin %55,9'u 1000 metreden fazla yükseltiye sahiptir. %15'ten fazla eğime sahip alanlar ülke topraklarının %62,5'ini oluşturur. 1. 2. ve 3. sınıf topraklar %24,5 oranındadır ve bu arazilerin %90'nı tarım arazisidir. 77,9 milyon hektar Türkiye arazisinin 26,3 milyonu tarımda kullanılmaktadır Akdeniz Bölgesinde meyve-sebze, seracılık, turunçgiller, Ege Bölgesinde zeytin, tütün, turunçgiller, Trakya'da ayçiçeği, Güney Marmara'da sebze-meyve, Karadeniz'de fındık, çay, tütün, İç Anadolu Bölgesinde tahıllar ve şeker pancarı, Güneydoğu Anadolu'da pamuk, tahıllar yetiştirilmektedir.
Türkiye'deki coğrafi bölgeler arasında nüfus miktarı ve yoğunluğu yönünden önemli farklar bulunmaktadır. Bu farkların oluşmasında fiziki faktörler ve beşeri faktörler önemli rol oynamaktadır. Nüfusun en yoğun olduğu bölge Marmara Bölgesi iken, en seyrek olduğu bölge ise Doğu Anadolu Bölgesi'dir. Marmara'nın yoğun nüfusa sahip olmasında İstanbul önemli bir rol oynamaktadır. Türkiye demografisinde görülen en önemli değişim ise kentleşme oranıdır. 1927 yılında nüfusun %75,8'i kırsal, %24,2'si ise kentsel alanlarda yaşarken, bugün bu oran tam tersine dönüşmüştür. 2011 yılı itibariyle Türkiye nüfusunun %23,2'si kırsal alanda yaşarken, %76,8'i kentsel alanlarda yaşamaktadır.
Türkiye, OECD ve G20'nin kurucu üyesidir ve E7 ülkeleri, GOBLE'ler ve YSÜ'ler arasında sınıflandırılmaktadır Türkiye, dünyada en çok ziyaret edilen dördüncü destinasyondur ve hem çok uluslu hem de ulusal firmalar tarafından kurulan 1.500'den fazla Ar-Ge merkezine sahiptir. Türkiye dünyanın önde gelen tarım ürünleri, tekstil, motorlu taşıtlar, ulaşım ekipmanları, inşaat malzemeleri, tüketici elektroniği ve ev aletleri üreticileri arasında yer almaktadır.
Türkiye'de turizm faaliyetleri Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın sorumluluk alanındadır. Türkiye'de ülkenin tarihini ve kültürünü yansıtan pek çok turistik yer mevcuttur. Ayrıca Akdeniz ve Ege Denizi'nin kıyısında turistik aktiviteler yapılmaktadır. Türkiye'nin en büyük şehri olan İstanbul, Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olması dolayısıyla da antik döneme sahip birçok yapıyı bünyesinde barındırmaktadır. Sultanahmet Camii, Ayasofya ve Topkapı Sarayı bunlardan birkaçıdır. Diğer önemli turizm alanları; Roma İmparatorluğu döneminden kalan Efes, Troya, Bergama, Side, Meryem Ana Evi'nin yanı sıra Kapadokya, Nemrut ve Pamukkale bölgeleridir. Plaj bölgeleri de Türkiye'nin çeşitli şehirlerinde yaşayan insanlar veya Batı Avrupa'dan gelen turistler için önemli bir turizm alanıdır.
Kaynak:
WIKIPEDIA (tr.wikipedia.org)
|
